Twee boekentips

Kloof tussen grote en kleine musea groeit

De tweedeling tussen de grote musea en de andere musea lijkt te groeien. Grote musea ontvangen gemiddeld ruim 100 keer zo veel subsidie als kleine musea en ruim 11 keer zo veel als middelgrote musea. Bij de grote musea is het Rijk de belangrijkste subsidiënt, bij de kleine en middelgrote musea de gemeenten.

Het aantal bezoeken aan musea in Nederland en Vlaanderen groeit nog steeds. In Nederland trekkende musea inmiddels jaarlijks 26 miljoen bezoekers. Maar op de dag dat dit mooie cijfer bekend werd gemaakt, werd ook bekend dat veel kleinere en middelgrote musea kampen met financiële tekorten door de recente bezuinigingen. Opmerkelijk is ook dat de subsidie per bezoeker bij de grote musea ongeveer vier keer zo hoog is als bij de kleine musea en bijna twee keer zo hoog als bij de middelgrote musea. Daarnaast stijgt het bezoek het snelst bij de grote musea, de bezoekstijging van kleine musea blijft duidelijk achter.

In Nederland en in Vlaanderen worden in het kader van de gewenste bezuinigingen de taken tussen de verschillende overheden herverdeeld. In Nederland hebben gemeentes meer taken gekregen, in Vlaanderen lijkt op termijn de provincie als bestuurslaag te verdwijnen. Voor musea hebben deze veranderingen grote gevolgen. In Nederland bezuinigen gemeente stevig op het museaal beleid en in Vlaanderen weten veel musea niet meer of en van wie ze in de toekomst nog financieel steun krijgen. Het lijken bezuinigingsmaatregelen die nauwelijks zijn doordacht op hun consequenties voor de vele betrokken instellingen.

Twee boekentips

Het eerste boek geeft een praktische handleiding aan gemeentes en musea om in deze tijden van bezuinigingen goed zicht te krijgen op elkaars positie en taken.Het tweede boek geeft inzicht in de verzelfstandiging van de Rijksmusea, is die gelukt en wat zijn de effecten? Het tweede boek

• Marijke van den Esschert: In samenspraak, suggesties voor het gesprek tussen musea en gemeenten (Muller Visual Communication, 2015)
• Manus Brinkman: De verzelfstandiging, waarom en hoe de rijksmusea zelfstandiger werden (Reinwardt Academie, 2015)”

Marijke van den Esschert: In samenspraak, suggesties voor het gesprek tussen musea en gemeenten

(Muller Visual Communication, 2015)

Deze publicatie biedt een gespreksleidraad aan gemeentes en musea. De leidraad is vooral bedoeld om elkaars belangen en mogelijkheden beter zichtbaar te krijgen. Hiermee kunnen overheden en instellingen hopelijk de juiste weg en een nieuw evenwicht vinden. De vragen zijn gemakkelijk toepasbaar, praktijkgericht en goed in te kaderen in het dagelijkse werk van culturele organisaties en gemeenten. De gespreksleidraad gaat uit van een breed scala aan relevante en voor velen herkenbare onderwerpen. Betrokkenen kunnen deze zo uitvoerig of zo beperkt inzetten als zij beiden willen. Deze uitgave helpt om meer begrip te krijgen voor elkaars positie in tijden waarin kerntaken worden heroverwogen en koersen worden verlegd.

De publicatie is te bestellen of gratis down te loaden bij het Landelijk Contact van Museumconsulenten en bij de VNG:

https://vng.nl/files/vng/20151015_mv_samenspraak_def.pdf

Manus Brinkman: De verzelfstandiging, waarom en hoe de rijksmusea zelfstandiger werden.

( Reinwardt Academie, 2015)

Ook bij de grote musea is niet alles koek en ei. In dit boek beschrijft de oud-directeur van de Nederlandse Museumvereniging zijn ooggetuige-verslag van de verzelfstandiging van de Nederlandse Rijksmusea. Verder blikken ook andere betrokkenen openhartig terug op deze  ingrijpende operatie.  Zo schrijft Jan Riezenkamp, oud directeur-generaal Cultuur, over de voor- en nadelen: “ Het heeft er de schijn van dat met het afschaffen van de bemoeienis van diverse departementen en centrale directies zich een nieuwe ober aan de museale tafel heeft gemeld: de bontkraag rondom de minister en DG. Het gaat hier meestal om (jeugdige) ambtenaren die nog nooit met hun poten in de (museale) modder hebben gestaan maar dat eerder een voordeel dan een nadeel achten.”  Volgens Riezenkamp stellen ze veel vragen en leggen ze veel voorwaarden op, maar ontbreekt het aan deskundigheid, waardoor ze zich vooral vastklampen aan de cijfers uit de jaarverslagen van musea. Hierdoor loopt men voortdurend achter de feiten aan, men kijkt alleen in de achteruitkijkspiegel.

Voor wie een kijkje achter de schermen wenst, is het boek een must. Daarnaast is het een prachtig collegiaal eerbetoon aan Manus Brinkman.

Het boek kost € 35. U kunt het bedrag overmaken op banknummer NL55INGB0000169653 ten name van de Museumvereniging (NMV) te Amsterdam, graag met vermelding Boek Manus, en uw naam en adres.