Erfgoed is nooit waardevrij

Wie bepaalt het verhaal?

Groningen en Gelderland werken bijvoorbeeld aan ‘het verhaal van’. Vanuit de gedachte dat dit bijdraagt aan een gemeenschappelijke identiteit van de inwoners. Maar over hoe die ‘verhalen van’ tot stand moeten komen wordt weinig gezegd in de nota’s. Wie bepaalt welk erfgoed van belang is om ‘het’ verhaal te vertellen? En welk verhaal is dat dan?

De provincie Noord-Brabant zegt in zijn beleidskader erfgoed dit te willen doen met een breed netwerk van professionals betrokken bij erfgoed. Maar moeten de huidige inwoners niet meepraten? En welke rol hebben de beleidsmakers in deze?

Erfgoed is nooit waardevrij

De stempel ‘erfgoed’ is nooit waardevrij. Denk maar aan de Zwarte Piet-discussie. Of de ‘beeldenstorm’ in de Verenigde Staten (zie de Volkskrant, 8 augustus 2017). En waarom moeten inburgeraars in Limburg als onderdeel van hun inburgeringscursus leren wat carnaval is (zie NRC, 21 februari 2017)? En hoe ver gaat dat leren dan: moeten ze het ook meevieren? Of is het juist interessant om hen te vragen naar hun kijk op carnaval: welke gebruiken herkennen zij of juist niet en wat is de oorsprong van die gebruiken?

De juiste vragen stellen

Juist deze vragen komen in beleidsnota’s weinig aan bod. Als je ‘erfgoedwijs’-beleid wil maken, zijn de volgende vragen van belang: wat willen we met het beleid bewerkstelligen, bij wie en met welk erfgoed? En bij het inrichten van erfgoedlijnen, ‘het verhaal van’ of ‘de canon van’, stel bij de keuze voor erfgoeditems de volgende vragen: wie zijn de betrokkenen, welke belangen hebben zij en welke emoties roept het erfgoeditem op bij deze betrokkenen? Open als beleidsmedewerker dit gesprek op lokaal en provinciaal niveau, met alle betrokkenen!

auteur: Josefiene Poll op website LKCA, 25 augustus 2017

Meer informatie: Oratie Hester Dibbits over de ‘schurende kanten’ van erfgoed