Publiek en presentatie, Uitgelicht
Kansen voor stadsmusea: ‘Trots zijn op je plek’
(Museumpeil 52) Dingeman Kuilman, Stedelijk Museum Breda, over de problemen en kansen van stadsmusea
U bent nu bijna twee jaar museumdirecteur. Uw museum is ontstaan uit een gedwongen fusie van twee musea, na veel geruzie en geharrewar. Wat was nu het probleem?
‘Veel problemen van stadsmusea komen voort uit het feit dat ze niet meer geworteld zijn in de stad. Als je het zicht op die specifieke context verliest of er wordt bestuurlijk iets kunstmatigs bedacht dat niet aansluit bij de specifieke plek, dan gaat het bijna altijd fout. Mijn overtuiging is dat dit type musea bestaansrecht heeft, maar voorwaarde is wel dat je je letterlijk en figuurlijk verdiept in je omgeving en in je geschiedenis.’
Niet alleen in Breda hadden stadsmusea het moeilijk, ook in Arnhem, Zwolle en Deventer waren er problemen. Waarom denkt u dat uw aanpak wel gaat lukken?
‘Ik onderscheid drie soorten stadsmusea. Je hebt het historische stadsmuseum, dat is een moeizame categorie omdat je dan afhankelijk bent van het spektakel dat in je stads- geschiedenis verborgen zit. Helaas lijken de meeste stadsgeschiedenissen erg op elkaar, ze tonen dan ook vaak dezelfde artefacten: een harnas, het zwaard van de beul… Verder heb je kunsthallen en je hebt stadsmusea met de klassieke combinatie van kunst en geschiedenis. Dat laatste vind ik een heel plezierig model, want kunst is een vliegwiel voor aandacht. Door slim te programmeren met die combinatie van kunst en geschie- denis is het volgens mij mogelijk voor elke stad met honderd- tot tweehonderdduizend inwoners een bloeiend en bedrijfsmatig gezond museum te realiseren.’
In Zwolle heeft men een andere keuze gemaakt. Het historische museum is gesloten en men heeft met Museum De Fundatie alle kaarten op kunst gezet. ‘Zwolle heeft een andere afslag genomen. In zekere zin hebben ze van dat museum een kunsthal gemaakt, een tentoonstellingsmachine. Dat doen ze erg goed. Toch voelt het voor mij als ondersteuning van de citymarketing, zonder dat het iets vertelt over Zwolle. Het museum zou overal kunnen staan. Ik vind dat een museum deel moet uitmaken van de identiteit van een stad.’
In Arnhem hebben ze het oorspronkelijke museum in tweeën gesplitst, in een kunst- museum en een historisch museum.
‘Het scheiden van kunst en geschiedenis zoals ze dat in Arnhem hebben gedaan, was de doodsteek voor de geschiedenis. Het is moeilijk om dat soort historische stadsmusea vitaal te houden. Wijkmusea zoals het Friedrichshain-Kreuzberg Museum in Berlijn vind ik wel interessant. Die zijn vaak daadkrachtiger dan stadsmusea. Ze combineren stadsgeschiedenis met stedelijke planning én met sociale functies voor de wijk. We hebben in Nederland eigenlijk alleen lowprofile wijkcentra, waar je niet graag komt. Maar als je dat een niveau hoger tilt, hebben ze ineens weer bestaansrecht.’
DRIE SPEERPUNTEN
U vindt het belangrijk dat een museum geworteld is in de stad. Maar komen de meeste bezoekers voor musea niet van buiten de stad? Hoeveel bezoekers wilt u?
‘Voor een gezonde exploitatie hebben we 60 à 70.000 bezoekers nodig. Hopelijk hebben we er sommige jaren meer, maar de basis moet solide zijn. De eerste groep die we terug moeten winnen zijn mensen uit stad en regio. Zij moeten ons museum opnieuw ontdekken. Het kwaliteitsniveau mag dus niet onderdoen voor de andere musea die ze bezoeken. Onze marketing is daarom gericht op herhalingsbezoek, op loyaliteit. Voor stadmusea is dat ongelooflijk belangrijk. Daarnaast doen we één keer per jaar iets met bovenregionale uitstraling en proberen we een deel van de één miljoen dagjesmensen die jaarlijks Breda bezoeken te verleiden.’
‘Met deze strategische mix hopen we onze basis op orde te krijgen. Dat geeft de rust voor de belangrijke tweede stap die je als stads- museum moet zetten: dieper de stad ingaan. Je moet de inwoners vinden die normaal niet naar een museum gaan.’
Lees het volledige interview in Museumpeil 52
Interview: Franklin van der Pols
