Musea, diversiteit en immaterieel erfgoed

INTERNATIONALE CONFERENTIE OVER HOE MUSEA RELEVANTER KUNNEN WORDEN IN EEN SUPERDIVERSE SAMENLEVING

Op dinsdag 7 november komen twintig gerenommeerde musea uit verschillende Europese landen naar Rotterdam om met Nederlandse collega’s hun ervaringen uit te wisselen over de kansen die het werken met immaterieel erfgoed biedt voor de museale praktijk, in een steeds diverser wordende samenleving.

Grijp je kans en ga in gesprek met kleine en grote musea uit Nederland, België, Italië, Zwitserland en Frankrijk die al veel gewerkt hebben met immaterieel erfgoed, met als doel om meer diverse groepen in de samenleving in de museumactiviteiten te betrekken. Met keynotes van Marilena Alivizatou en Dirk Geldof. Deelname is gratis. Geef je snel op, er is nog een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. De voertaal is Engels.

Niet de minsten

Het zijn niet de minsten die naar Rotterdam komen. Het Franse Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée is er bij en ook het MAS uit Antwerpen. Maar ook zullen er kleinere musea aanwezig zijn, die met het integreren van immaterieel erfgoed in de museumpraktijk hebben geëxperimenteerd, bijvoorbeeld uit Italië (Musea della Marineria, Ecomuseo Urbano Metropolitano Milano Nord) en uit Zwitserland (Swiss National Museum, Alpine Museum). Uit Nederland zijn  onder meer het Zuiderzeemuseum, Museum Het Catharijneconvent en Imagine IC aanwezig. En natuurlijk Museum Rotterdam zelf, niet toevallig gekozen als partner, want hoe kun je als stadsmuseum relevant zijn in een stad met meer dan 160 etniciteiten van wie velen eigenlijk niet gewend zijn om ooit een museum te bezoeken? Tijdens de bijeenkomst gaat het echter niet alleen over etnische diversiteit, ook is er aandacht voor allerlei andere vormen van diversiteit die de maatschappij kenmerken, van diversiteit in leeftijd, tot gender en culturele verscheidenheid.

Keynotes

Dat immaterieel erfgoed uitgelezen kansen biedt om de nieuwe doelgroepen te bereiken, is de stelling van Marilena Alivizatou, auteur van het bekende boek Intangible Heritage and the Museum, die in Rotterdam een van de keynotes voor haar rekening zal nemen. Ook op het programma staat een keynote van Dirk Geldof, wiens boek over superdiversiteit veel aandacht heeft gekregen. Superdiversiteit is de nieuwe realiteit: kijk naar de demografische ontwikkelingen. In steden met meer dan honderd etniciteiten ontstaat een heel eigen dynamiek van uitwisseling die soms ook spanningen oplevert, met name op het terrein van erfgoed en identiteit. Alle inwoners van steden, groot en klein, zullen hiermee moeten leren omgaan. Geldof beschrijft tijdens zijn lezing deze uitdaging en ook hoe musea hierop kunnen inspelen.

Superdiverse samenleving

De nieuwe superdiversiteit vraagt om een herdefiniëring van de rol en de functie van het museum. Als musea er niet in slagen zich te verhouden tot de nieuwe maatschappelijke realiteit, dan lopen ze het risico overbodig te worden. Het vraagt ook om een route op het scherpst van de snede,  die vragen om een nieuwe creativiteit van musea. Juist immaterieel erfgoed biedt musea unieke kansen. Toch pakken nog niet veel musea in Nederland dit in de praktijk op. Want hoe ga je hiermee dan aan de slag? Kun je immaterieel erfgoed verzamelen, documenteren en presenteren? Kan een museum een platform bieden aan erfgoedgemeenschappen of een laboratorium zijn waar geëxperimenteerd wordt met immaterieel erfgoed en met participatieve methoden zoals co-creatie? Op de conferentie presenteren musea uit heel Europa hoe zij immaterieel erfgoed succesvol hebben ingezet.

Internationaal project, ondersteund vanuit Creative Europe

Deze conferentie maakt deel uit van een meerjarig internationaal project, het Intangible Cultural Heritage & Museums Project (IMP), waarin het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland als partner optreedt. Het project wordt gefinancierd door het Creative Europe programma van de Europese Unie, de Vlaamse overheid en de Zwitserse Bundesamt für Kultur. Tapisplein (België) coördineert het project. Naast Nederland zijn ook België, Zwitserland, Frankrijk en Italië in het project vertegenwoordigd. In elk van de landen zal in de komende vier jaar een conferentie (en een expertmeeting) over immaterieel erfgoed en musea plaatsvinden, steeds toegespitst op een specifiek thema. Nederland doet in Rotterdam de aftrap met het thema diversiteit.

Meer informatie

U kunt zich opgeven via het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, via kennisontwikkeling@immaterieelerfgoed.nl. Wees er snel bij, het aantal plaatsen is beperkt! Deelname is gratis

PROGRAM

MORNING PROGRAM

• Welcome by Leo Adriaanse | Director at Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (NL)

• The Intangible Cultural Heritage and Museums Project (IMP): what is it about? by Jorijn Neyrinck | Coordinator at tapis plein vzw (BE)

Keynote 1: How has the ‘museums and intangible heritage discourse’ evolved over the last decade

by Marilena Alivizatou | University College London (UK)

Keynote 2:  Superdiversity as a new reality and as a challenge

by Prof. dr. Dirk Geldof | University of Antwerp (BE)

How can museums approach diversity in society through intangible cultural heritage? Five museums from throughout Europe present their inspiring ideas and examples

• The Netherlands: Rotterdam Museum | Krachtvrouwen by Nicole van Dijk
• Switzerland: Museo Vincenzo Vela | The Journey by Sara Matasci
• Belgium: MAS | Museum aan de Stroom | The Corner Shop by Sofie De Ruysser
• Italy: Casa Lussu-Sistema museale Armungia | Un caffè ad Armungia by Tommaso Lussu
• France: to be announced
• Session chaired by dr. Hendrik Henrichs (Utrecht University)

AFTERNOON PROGRAM

• The practitioner’s voice. Interview with four practitioners of intangible cultural heritage on collaborating with museums

Panel of ICH-practitioners from the Netherlands: Fatima Oulad Thami (art of Henna), Wijnand Stomp (Anansi storytelling), Rien Sprenger (Sint Maartensberaad) and Dyonna Benet (Rotterdams Zomercarnaval).

• Working groups. What are the ideal conditions in which ICH can thrive in and be a part of museum practice?

• Intangible Cultural Heritage, Museums & Diversity: concluding observations by Marc Jacobs | Director at FARO. Flemish interface centre for cultural heritage (BE)

Estimated end: 17h15

Opgelet! De voertaal tijdens de conferentie is Engels.