Musea en universiteiten: een magische samenwerking?

Het begon in 2010 met een vraag uit academische hoek. Jan Dumolyn, professor Middeleeuwse Geschiedenis aan de UGent en Bram Vannieuwenhuyse, toen doctorandus aan de KULeuven polsten of er interesse was om mee te werken aan een publieksgerichte digitale ontsluiting van de 16de-eeuwse kaart van Marcus Gerards. En daar had men in Brugge wel oren naar. De bedoeling was om op de kaart allerlei informatie te ontsluiten over het laatmiddeleeuwse Brugse stadslandschap. In Brugge werd het voorstel, via Erfgoedcel Brugge, opgepikt door het Bruggemuseum en het Stadsarchief. Ruim een half jaar later werd een dossier ingediend bij de Vlaamse overheid om projectsubsidies aan te vragen.

Het project MAGIS Brugge

MAGIS Brugge staat voor ‘Marcus Gerards Informatie Systeem’ en bestaat uit twee grote onderdelen. Een digitaal kennisplatform voor de verwerking van wetenschappelijke informatie over de middeleeuwse geschiedenis fungeert als een intern informatiesysteem voor geregistreerde gebruikers. Daarnaast is er een website voor een ruim publiek met afgeleide producten voor de verkenning van de stad aan de hand van de kaart van Marcus Gerards, zoals een app met een stadswandeling en een educatief pakket voor het middelbaar onderwijs. Allemaal te ontdekken op: http://magis.kaartenhuisbrugge.be.

Een voltijdse projectcoördinator stuurt het project. Zij ‘onderhoudt’ het netwerk van betrokken academici en vrijwilligers en zorgt voor de inhoudelijke uitvoering.  De technische ontwikkeling wordt extern uitbesteed maar moet uiteraard ook opgevolgd worden.

Van kaart tot museumtool

De Vlaamse overheid subsidieerde het project MAGIS Brugge gedurende drie jaar. Zo kon het groeien en een stevige basis uitbouwen. Stad Brugge engageerde zich vervolgens voor opnieuw drie jaar ondersteuning. Daardoor was een voltijdse projectcoördinatie verzekerd. De stuurgroep van MAGIS Brugge volgt het project op en geeft de nodige feedback en input. Deze stuurgroep is voor het Bruggemuseum een belangrijk werkinstrument om het academische netwerk betrokken te houden en verder uit te bouwen. Er wordt actief ingezet op het betrekken van meerdere universiteiten (naast UGent en KULeuven zijn ook VUB en ad hoc UAntwerpen betrokken), met oog voor inhoudelijke (historische) kennis maar ook voor specifieke invalshoeken zoals geografie en publieksgeschiedenis.

Omgekeerd kan het museum zich via het project ook profileren in de academische wereld.  In overleg met de stuurgroep worden artikelen gepubliceerd over de methodiek en de resultaten van het project. De projectcoördinator stelde MAGIS Brugge voor op congressen en studiedagen in binnen- en buitenland. Studenten komen met het project in contact via een gastcollege aan de UGent, met daaraan verbonden een paperoefening. Zo leren ze omgaan met een specifieke bron (een kaart) maar maken ze meteen ook kennis met een manier om dergelijke bron voor een breed publiek ’toegankelijk’ te maken. Er worden actief stagiairs gerekruteerd, voornamelijk via de opleiding Publieksgeschiedenis aan UGent, om de website en het kennisplatform verder uit te bouwen.

MAGIS Brugge past voor het Bruggemuseum ook in een breder plaatje. Het museumteam werkt momenteel aan de herinrichting van het Gruuthusemuseum. De kaart van Marcus Gerards, ontsloten via MAGIS, zal zeker een rol spelen in de nieuwe museumopstelling. Ze is immers een gedroomde visuele leidraad voor de metropolis die Brugge ooit was. Ook bij het verwerken van MAGIS naar een museale tool is de feedback van de universitaire partners belangrijk.

Voor maatschappij en wetenschap

Samenwerking tussen musea en universiteiten is altijd al belangrijk geweest en wint steeds meer aan belang, voor beide partijen. Het onderzoeken van objecten en monumenten (zowel materiaaltechnisch als inhoudelijk), het uitdenken van tentoonstellingen, het publiceren van bevindingen…: voor musea is een netwerk van academici onontbeerlijk. Maar ook omgekeerd wordt binnen het universitair milieu niet meer alleen voor de eigen academische achterban gewerkt. In Vlaanderen maken maatschappelijke valorisatie en wetenschapscommunicatie (‘academicus zoekt publiek’) vandaag integraal deel uit van de opdracht van de universitaire medewerker. Het dient zelfs 10% van zijn takenpakket te omvatten.

Beide partijen hebben er nood aan en baat bij, en toch blijven er drempels. Soms zijn die verrassend eenvoudig. Je kan als museum nog zo enthousiast zijn over jouw voorstel, als het niet aansluit bij de onderzoeksinteresse van een academicus, is er weinig kans op slagen. Rond de tafel zitten om te horen wat een bepaalde instelling of onderzoeker te bieden heeft en nagaan of er een gemeenschappelijke interesse is, is dus een eerste belangrijke stap. Als het project niet meteen aansluit bij het onderzoeksdomein van de academicus, kan die mogelijk wel de masterstudenten van de opleiding polsen of er interesse is. Op die manier maak je je als museum toch al als potentiële partner bekend in het academisch milieu.

Zoals bij elk samenwerking is het belangrijk realistisch te blijven in wat je van de andere partner verwacht. Mik op specifieke kennis en expertise en bekijk concreet wat ieder kan bijdragen. Een geslaagd resultaat kan de basis vormen van verdere samenwerking en een stevig netwerk.

Website: Magis Brugge

Voor meer informatie:

Kaart en Huis Brugge
Burg 11a, 8000 Brugge
T 050 44 82 60
F 050 44 82 61
E info@kaartenhuisbrugge.be

Auteurs: Aleid Hemeryck & Elien Vernackt