Berichten van partners, Boekentips, Onderzoek
Zijn musea nog relevant?
Reinwardt Memorial Lecture
Zijn musea -met hun autoritaire neutraliteit, modernistische lay-out en hard objectiviteit- nog steeds relevant in deze turbulente tijden? Dat was de vraag die Indiase kunsthistoricus Kavita Singh stelde in haar Reinwardt Memorial Lecture (2014). De Reinwardt Academie heeft deze lezing op haar website gepubliceerd.
De vernietiging van Boeddhabeelden
Singh (1964, Calcutta) gaf drie voorbeelden waarbij het verkeerd is gegaan. Waarbij musea verstrikt raakten in de verwarrende werkelijkheid van haar eigen leefomgeving: de multiculturele samenleving in Oost-Azië. In 2011 moest een tentoonstelling in Parijs van terracotta Boeddha’s afkomstig uit Bangladesh worden afgelast vanwege hardnekkige geruchten over smokkel en illegale verkoop, waardoor er ernstige ordeverstoringen ontstonden. Het verzet was niet zozeer gericht tegen het uitlenen van de beelden aan Parijs, maar het was veel meer een conflict tussen politici, de media en de verschillende sociale klassen.
Dat gold ook voor Singh’s tweede voorbeeld: de vernietiging door de Taliban, van de grote Boeddhabeelden in Banyan. Bij nadere beschouwing blijkt dat het niet zozeer een anti-westerse media spektakel, maar een hardhandig optreden tegen de religieuze minderheid van de Perzische Hazara’s in die vallei. De gezichten van de Boeddha’s worden immers al meer dan 1000 jaar vermist, dat kon dus niet het motief voor de vernietiging zijn. De soennitische Taliban veracht de sjiitische cultuur van de Hazara’s.
Misleiding in plaats van eerlijkheid
Hoe politieke afgunst die zich uit op cultureel en religieus vlak, kwam het sterkst naar voren in Sing’s derde voorbeeld. Sikh extremisten eisen erkenning en respect. Ze accepteren niet meer dat hun heilige boek in het museum wordt getoond zonder de gebruikelijke ceremonies. Dat boek, de Granth Sahib, wordt dan ook voortaan elke avond eerbiedig in doeken gewikkeld en elke ochtend weer uitgepakt. Maar ook de moslims willen nu dat de Koran, in de glazen vitrine ernaast, eenzelfde behandeling krijgt.
In de postmoderne samenleving, ook op het Indische subcontinent, lijkt het gevoel te zegevieren. Het is emotie boven feit, meer passie dan rede en uiteindelijk ook misleiding boven eerlijkheid. Singh concludeert dat de rechten van ieder mens uiteindelijk zullen worden onderdrukt, omdat de meest bekwame mediaspeler de ‘juiste’ interpretatie zal afdwingen. “Het instituut museum was ooit een baken de Verlichting in het instituut museum. Er kleven ongetwijfeld fouten aan dit instituut, maar het zou weleens het minst schadelijke baken kunnen zijn”, aldus Singh.
Meer informatie over de Reinwardt Academie
Tekst van de lezing