Bedrijfsvoering, Uitgelicht
Red Star Line Museum is vernieuwd
Het Red Star Line Museum in Antwerpen bestaat dit jaar vijf jaar. Het museum was tijdens de zomer enige maanden dicht om belangrijke veranderingen door te voeren. Een gesprek met directeur Karen Moeskops over de vernieuwde presentatie.
Voor wie het museum nog niet zou kennen: het Red Star Line Museum is gevestigd in de historische loodsen van de oude rederij Red Star Line. Tussen 1873 en 1934 gingen daar bijna twee miljoen passagiers aan boord van grote stoomschepen, op zoek naar een beter leven in Amerika. Voor ze mochten vertrekken, werden ze in de loodsen ondervraagd en medisch gecontroleerd. De bezoekers beleven in de authentieke havenloodsen de pakkende verhalen van mensen die have en goed achterlieten en de oceaan overstaken om daar een nieuw leven te beginnen. Het museum legt tegelijkertijd de link naar het universele verhaal van migratie. Red Star Line werd van bij het begin positief onthaald door de (inter)nationale pers en is een publiekssucces. Met zijn insteek van persoonlijke verhalen vindt het museum aansluiting bij een heel divers publiek. Begin 2017 overschreed het museum de drempel van een half miljoen bezoekers.
Na de zomersluiting zullen we nieuwe dingen te zien krijgen. Wat hebben jullie precies veranderd?
“We hebben een belangrijk element toegevoegd aan onze permanente opstelling: de herinnering. Het museumbezoek eindigt bij de aankomst op Ellis Island. Dat thema is nu aangevuld met nieuwe verhalen en herinneringen van nakomelingen van de Red Star Line passagiers.
Er zijn ook verbouwingen gebeurd in de historische bagageloods, de grote inkomhal van het museum. In de loods is het museumcafé verhuisd naar een nieuwe mezzanine en de balie is naar de zijwand geschoven. We hebben meer ruimte gecreëerd zodat de loods nu beter geschikt is voor tijdelijke tentoonstellingen en andere publieksactiviteiten.
Na het feestweekend eind september opent ook een nieuwe tijdelijke tentoonstelling ‘Thuishaven’. Daarin worden de verhalen verteld van ingeweken Antwerpenaren over hun eerste vijf jaar in de stad. Het museum toerde rond met een ‘verhalenbus’ om getuigenissen te verzamelen bij mensen met een migratieverleden, expats, kotstudenten die in Antwerpen zijn blijven wonen, inwijkelingen uit andere Belgische steden…
Waarom hebben jullie die aanpassingen en veranderingen doorgevoerd?
De aanvulling op de permanente opstelling is er gekomen omdat het verhaal van de Red Star Line-passagiers nooit uitverteld is. Ook na de opening van het museum is het museumteam actief onderzoek blijven doen naar het historisch verhaal van de aankomst van de passagiers in Noord-Amerika. Projecten en tijdelijke tentoonstellingen riepen soms nieuwe vragen op en ook de bezoekers waren nieuwsgierig naar het vervolgverhaal bij het ‘open einde’ in de laatste museumzaal. ‘Wat is er gebeurd met de passagiers na hun aankomst op Ellis Island? Hebben ze hun dromen kunnen waarmaken?’ We geven nu hierop een antwoord door herinneringen van nakomelingen van de landverhuizers toe te voegen. Hoe herinneren zij zich hun familiegeschiedenis, en hoe bepaalt dit wie ze zijn in de hedendaagse Amerikaanse maatschappij?
Door de verbouwingen kunnen we de loods, een indrukwekkende open ruimte, nu optimaal benutten. Het Red Star Line museum wil niet alleen een historisch verhaal vertellen, het wil ook een open en gastvrij huis zijn, en in dialoog gaan met de samenleving. In de loods komt er nu meer ruimte en focus voor tijdelijke tentoonstellingen en projecten. Het museumcafé krijgt nu een eigen plek waar de mensen kunnen napraten over hun – soms emotioneel – bezoek.
En de verhalenbus en expo ‘Thuishaven’ passen in het ruimer project ‘Thuis in het Red Star Line Museum’, een participatief project met anderstaligen. Zij werden actief betrokken en gestimuleerd hun verhaal met ons te delen in het – vaak pasverworven – Nederlands. Jaarlijks ontvangt het museum 3.000 nieuwkomers in de stad in het kader van een inburgeringstraject. Het museumbezoek is voor hen een persoonlijke ervaring en vaak ook een beginpunt om verbinding te maken met Antwerpen en hun nieuwe leven hier. In hetvernieuwde café willen we dit nog meer een plaats geven. Met de verhalen van de nieuwkomers, hedendaagse ‘landverhuizers’ in Antwerpen trekken we het verhaal van de nazaten van de Red Star Line passagiers door, en zo capteren we het erfgoed van morgen.
Staat er nog meer op stapel?
Participatie en diversiteit vormen het DNA van het museum en zijn de rode draad voor onze werking. Voor de komende jaren staan verschillende initiatieven op stapel die actief contact zoeken met een divers publiek, en ook initiatieven die drempels wegnemen om deel uit te maken van de museumgemeenschap. Wat de tentoonstellingsprogrammatie betreft: de eerste grote expo in de vernieuwde loods zal een expo zijn met foto’s van de Belgische fotograaf Carl De Keyzer. ‘Higher Ground’ loopt van 31 oktober tot 27 januari 2019. De expo toont hoe mensen op de vlucht voor het stijgende water hun toevlucht zoeken in de bergen. Een rondleiding voor scholen combineert de thema’s ‘migratie’ en ‘klimaat’, leerlingen ontdekken zo het begrip ‘klimaatvluchteling’. En we breiden ook het aanbod gelinkt aan de permanente opstelling uit. Samen met de heropening komt er een nieuw familiespel, drie nieuwe rondleidingen voor scholen, ook voor jongere leerlingen.
interviewer: Tonia Dhaese, redacteur
foto: Karen Moeskops ©Frederik Beyens
Museumpeil 51 (winter 2018) is volledig gewijd aan musea in transitie: over de noodzaak tot continue innovatie,
