Robbert Dijkgraaf over samenwerken en museumdirecteuren

“Toen Leonid Brezjnev werd gevraagd de toestand in de Sovjet-Unie in één woord samen te vatten antwoordde hij: ‘Goed.’ En wat zou hij zeggen als hij twee woorden mocht gebruiken? ‘Niet goed.’ Krijgt een politicus de vraag naar de huidige stand van zaken, dan kan hij rechtenvrij antwoorden met deze anekdote. Ik gebruik hem zelf ook.

Voor de kunstwereld geldt iets vergelijkbaars. Het gaat goed omdat er nog nooit zo veel talent is geweest, ook wereldwijd. Nog niet eerder waren er zoveel technische mogelijkheden. Nog nooit was er zo’n groot publiek.
Het culturele arsenaal was nog nooit zo goed gevuld. Meer musea, meer theaters, meer bezoekers. Zouden we het ‘cultureel BBP’ kunnen berekenen, dan zou dat zeer hoog zijn.

Tegelijkertijd gaat het ook niet goed. Zeker voor jongere generaties is het een grote worsteling een plek te vinden. Dat wordt perfect samengevat door een van mijn favoriete New Yorker-cartoons. Daarin zie je een echtpaar lopen en zegt de man tegen de vrouw: ‘Vroeger toen alles slechter was, was alles beter.’”

Zo begint het inspirerende verhaal van Robbert Dijkgraaf over cultuur in de brochure Investeren in Cultuur. Hij pleit voor meer samenwerking in de kunst- en cultuursector. Maar ook dat we wat meer over de schutting kijken, vooral museumdirecteuren.

“Als wetenschapper ben ik overgestapt naar Amerika. In Nederland vergaderen we ons suf, in de VS doen we dat nooit. Het gaat daar alleen om de eigen kracht van de eigen instelling. Samenwerking zit in Nederland in onze genen. In de kunst- en cultuursector kan dit nog veel meer. Dat heeft ook te maken met de verschillende rollen die kunst en cultuur kunnen opnemen. Dat is een groot verschil tussen de kunstwereld en de wetenschap.
Ik werd vaak uitgenodigd voor bijeenkomsten over kunst en wetenschap. Dan zaten we met een paar van mijn collega’s en spraken bijvoorbeeld met museumdirecteuren. Dat is niet helemaal hetzelfde als een scheppend kunstenaar of een beleidsambtenaar. Er is een hele specifieke rolverdeling in de kunst- en cultuursector.
In de wetenschap is het niet ongebruikelijk dat iemand tegelijkertijd onderzoeker, bestuurder en columnist is. Maar in de cultuursector is de combinatie van scheppend kunstenaar, museumdirecteur en criticus zeldzaam. Waarom? Omdat men vindt dat het ieder voor zich bezigheden zijn waar je je helemaal in kunt verliezen. Maar misschien is het punt wel dat je je er niet in moet verliezen.”

De brochure is uitgegeven door Kunsten ’92, Vereniging voor kunst, cultuur en erfgoed. (juni 2016)

Voor wie de mooie verhalen in de brochure, net als ik, had gemist, je kunt hem hier downloaden

foto: Robbert Dijgraaf (foto KNAW)