Bedrijfsvoering, Uitgelicht
Vrijwilligerswerk onderzocht
Elke Plovie, docente in burgerschap en participatie aan de UC Leuven-Limburg, doet onderzoek naar vrijwilligerswerk. Ze gaat in Museumpeil 50 vooral in op de manier waarop vrijwilligerswerk ondersteund en begeleid kan worden in een steeds veranderende maatschappij. Hier een voorproefje
Ga in dialoog
Veel organisaties zoeken nieuwe modellen voor de uitbouw en ondersteuning van hun vrijwilligerswerk. Al te vaak zien we dat ze de oplossing voor de druk op het vrijwilligerswerk zoeken in modellen die uitgaan van een beheersingslogica. Daarin staat het perspectief van de ontvangende organisatie centraal: hoe kunnen organisaties vrijwilligers werven, selecteren en inschakelen? Het begeleidings- en ondersteuningsproces is gericht op het functioneel inzetten van individuele vrijwilligers in de organisatie en het behoud van hun inzet op lange termijn.
Een andere benadering dringt zich op. Eigen onderzoek naar de ondersteuning van vrijwilligersgroepen brengt drie thema’s naar op de voorgrond. Dat is allereerst de motivatie van vrijwilligers, hét vertrekpunt om een vrijwilligerswerking uit te bouwen en te ondersteunen. Weg van het managementdenken moet er dringend gewerkt worden aan een constructief perspectief voor het vrijwilligerswerk, waarin het persoonlijke perspectief en zingeving centraal staan.
Missies afstemmen
Het tweede thema volgt op het eerste: de afstemming van de organisatiemissie op de individuele missie van de vrijwilligers. Vrijwilligerswerk kansen geven betekent het au sérieux nemen van elk individueel engagement en zoeken naar die plek waar het individu zich herkent in een missie-gedreven vrijwilligersgroep. Uit onze ervaring met groepen merken we dat de succesvolle vrijwilligersgroepen groepen zijn die missie-gedreven werken. Ze hebben een sterke externe gerichtheid, zijn alert voor wat leeft in de samenleving, passen zich voortdurend aan en staan open voor vernieuwing.
Ga het gesprek aan!
Tot slot: de aangeboden ondersteuning. Een top-down standaardbenadering werkt niet. Ook bij de ondersteuning moet je vertrekken van de vrijwilligers. Zij voelen zelf goed voor welk aspect ze ondersteund kunnen worden. Als ondersteuner van vrijwilligers moet je dan ook in dialoog gaan met hen. Ga het gesprek aan, zodat je een idee krijgt op de stand van zaken in de vrijwilligersgroep. Verenigingen zoals de Gezinsbond en Natuurpunt ontwikkelen daarvoor een instrument op basis van het TRS-levensmodel(Taak – Relatie – Structuur). Dat is de leidraad om samen met de vrijwilligers de krachten én uitdagingen van de groep te expliciteren. Voor veel vrijwilligers en begeleiders is dit nieuw. Het kan een lastig gesprek zijn, waarin pijnpunten naar boven komen. Begeleiders durven die confrontatie niet altijd aangaan. Maar net dat inzicht is nodig om een proces van verandering op gang te brengen.
(Dit is een voorproefje. Het volledige artikel staat in Museumpeil 50)
Elke Plovie is coördinator van Civitaz, Centrum voor Burgerschap en Participatie aan de UC Leuven-Limburg. Ze doet onderzoek naar en doceert over burgerschap en participatie.
Foto: Elke Plovie
Meer lezen? Dit artikel steunt op:
Hustinx, L. M., De Keyser, L., Verhaeghe, L., & Xhauflair, V. (2015). Het vrijwilligerswerk in België. Kerncijfers. Brussel: Koning Boudewijnstichting.
Schmeets, H. & Arends, J. (2017). Vrijwilligerswerk: wie doet het?Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek
Van der Meer, K., Merkus, M. & Panhuijzen, B. (2016). Vrijwilligers: pijler onder de musea.Utrecht: Movisie.
Hustinx, L. (1998). ‘Jongeren en hun vrijwillig engagement: een nieuwe stijl van vrijwilligerswerk?’ in: Tijdschrift voor sociologie, 19 (2), p.111-147.
Plovie, E., & Piot, J. (2015). ‘De kikker en de vereniging: waarom de levensfase van een lokale verengingsgroep de ondersteuningswensen van hun bestuursvrijwilligers beïnvloedt, in: De Gids op Maatschappelijk Gebied, 106(6), 18-23.
Piot, J., & Heylen, M. (2017). Eat love volunteer. Hoe vrijwilligers ondersteunen.Kalmthout: Pelckmans Pro.